Polsko-ukraińskie sympozjum pod tym tytułem odbyło się 25 maja 2023 roku w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk jako wyraz solidarności z Ukrainą i wsparcia dla ukraińskich uczonych.
Pomysłodawczynią sympozjum jest doktor historii sztuki, profesor Olena Berehova, która zainicjowała to wydarzenie w ramach umowy o współpracy między Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk a Instytutem Kulturoznawstwa Narodowej Akademii Sztuk Ukrainy oraz na zakończenie jej rocznego stypendium Narodowego Centrum Nauki. Do udziału zostali zaproszeni ukraińscy muzykolodzy, którzy uciekli przed wojną i znaleźli schronienie w Polsce, gdzie mogli kontynuować swoją działalność badawczą i edukacyjną.
Pierwsza sesja sympozjum była tematycznie związana z początkami sztuki muzycznej, problemami etnomuzykologii i źródłoznawstwa oraz aspektami muzykologii historycznej. Iryna Klymenko zaproponowała wektor etnomuzykologii porównawczej i podjęła próbę refleksji nad kierunkami rewitalizacji muzyki tradycyjnej w Ukrainie i Polsce. Piotr Dahlig zagłębił się w procesy kształtowania wspólnej ukraińsko-polskiej wiedzy o etnicznych kulturach muzycznych. Oksana Shkurhan podzieliła się wynikami swoich badań nad nowo odkrytymi źródłami i dokumentami archiwalnymi dotyczącymi działalności muzycznej ojców benedyktynów w Warszawie na przełomie XVIII i XIX wieku. Kształtowanie się historii muzyki ukraińskiej jako dyscypliny akademickiej oraz pierwsze podręczniki historii muzyki ukraińskiej były przedmiotem badań Larysy Hnatiuk.
Druga sesja sympozjum poświęcona była personologicznemu wymiarowi badań muzykologicznych. Katarzyna Szymańska-Stulka prześledziła twórcze związki i źródła inspiracji Karola Szymanowskiego podczas jego pobytu w Kijowie. Bozhena Shabetnik zagłębiła się w muzyczny świat kompozytorki Anny Havrylets, Anastasia Molyboha mówiła o Bohdanie Kryvopuście w kontekście ukraińsko-polskiego dialogu kultur, a Serhii Volkov analizował najnowsze wyzwania XXI wieku i doświadczenia migracyjne uczestników procesu edukacyjnego w sztukach muzycznych.
Duże zainteresowanie wzbudził referat Oleny Berehovej, która poszerzyła wiedzę o polsko-ukraińskich relacjach muzycznych w latach 60. na podstawie znalezisk w archiwach Związku Kompozytorów Polskich. Analizując liczne próbki odręcznych i maszynopisowych listów, różnych raportów, broszur, biuletynów, telegramów, plakatów, programów koncertów i konferencji naukowych, materiałów prasowych i innych dokumentów, badaczka udowodniła, że pomimo kolonialnego statusu kultury ukraińskiej w okresie sowieckim, ukraińsko-polska współpraca kulturalna istniała, a jej formy były dość zróżnicowane. Przedstawiono interesujące fakty prywatnej korespondencji Ihora Błażkowa, Leonida Hrabowskiego i innych ze Związkiem Kompozytorów Polskich, która żywo ilustruje próby ukraińskich artystów "przebicia się przez żelazną kurtynę", nawiązania osobistych kontaktów z polskimi kolegami z pominięciem Moskwy i uzyskania aktualnych informacji o nowych trendach w muzyce oraz życiu festiwalowym i koncertowym w Europie. Znalezione przez O. Berehową dokumenty archiwalne potwierdziły ekspansję kultury rosyjskiej w okresie sowieckim, politykę wyciszania i ignorowania osiągnięć kultury ukraińskiej i innych kultur narodowych.
Na zakończenie sympozjum odbył się koncert uczniów Kijowskiego Państwowego Liceum Muzycznego im. Mykoły Łysenki, którzy w wyniku wojny wraz z rodzicami i nauczycielami tymczasowo przebywają w Polsce. Zabrzmiały utwory kompozytorów zachodnioeuropejskich, ukraińskich i polskich.
(
Olena Berehova)
Program wydarzenia.
